खाडी पुगेका नेपालीहरुको कथा बेथाको कृति “सनैया” सार्वजनिक
खाडी मुलुकमा पुगेका नेपालीहरूको कथा बेथालाई समेटिएर तयार पारिएको कृति ‘सनैया’ सार्वजनिक भएको छ । कमलादीस्थित नेपाल प्रज्ञा-प्रतिष्ठानको सिद्धिचरण हलमा भएको एक कार्यक्रम बिच सार्वजनिक भएको उक्त किताबको कान्तिपुरकर्मी होम कार्कीद्वारा लेखिएको हो ।
उक्त पुस्तकमा वैदेशिक रोजगारीका क्रममा अरब पुगेका नेपालीहरुले मरुभूमिको तातो गाममा भोगेका कथा बेथालाई उनिएको छ । पुस्तक किताब पब्लिसर्सले प्रकाशन गरेको हो ।
डेढ दशकदेखि परिवारबाट बिछोडिएका पात्रको कथा लेखक कार्कीले नै पत्रीकामा छपाएका थिए । उक्त कथा छापिए पछि स्वदेश फर्किएका बुटवलका यमनाथ चापागाईं र उनकी पत्नी खिमकलाद्वारा नै “सनैया” किताब सार्बजनिक गराएका हुन् ।
पत्रकार कार्की कान्तिपुर दैनिकको कतार ब्युरो प्रमुखका रूपमा दोहामा चार वर्ष थिए । त्यही बेला कतार, साउदी, यूएई, बहराइन, ओमन र कुवेतमा स्थलगत रिपोर्टिङका सिलसिलामा बटुलेका कथा पुस्तकमा समेटिएका छन् ।
पुस्तक बारे समाजशास्त्री एवं श्रमविज्ञ गणेश गुरुङ भन्छन् ‘कार्कीले २८ वर्षको उमेरमा पत्रकारका रूपमा कतार पुगेर आफ्नै उमेरका श्रमिकका कथा लेखेका छन्,’ । उनले थपे ‘काल्पनिक भन्दा पनि तथ्य तथ्यांकसहितको कथा दिएर उनले तत्कालीन समयको वास्तविकता उजागर गरेका छन् ।’ पुस्तकमा १ सय १८ वटा तथ्यमा आधारित तथ्यांक रहेको गुरुङले बताए ।
पुस्तकमा नेपाली नागरिक वैदेशिक रोजगारीमा जाँदा, अरबमा बस्दा र फिर्दाको त्रासदी पुर्ण कथा रहेको श्रमिक अधिकारका पक्षमा आवाज उठाउँदै आइरहेकी सांसद बिन्दा पाण्डेले बताइन् । ‘नेपाल सरकारले युवालाई रोजगारीमा पठाउँदा उसको क्षमता, ज्ञान, सीपअनुसारको पेसामा पठाउन नसक्नु कमजोरी हो,’ उनले भनिन्, ‘नेपालमा एउटा पेसा भनिन्छ, अरब पुगेपछि जे पायो त्यही काममा लगाइँदा अनाहकमै ज्यान गुमेर बाकसमा युवाका शव फर्काइएका छन् । सयौं कोमामा छन् ।’
पूर्वसचिव पूर्णचन्द्र भट्टराईले पुस्तकमा वैदेशिक रोजगारीको पुर्ण विवरण रहेको बताए । ‘सबैभन्दा पहिले सन् १९८७ मा कतार पुगेकादेखि भर्खरै खाडी मुलुक पुगेकाहरूको दु:खसुख समेटिएको छ,’ उनले भने, ‘राज्यको भूमिका कमजोर हुनु र कतिपय अवस्थामा वैदेशिक रोजगारीमा गएका नागरिकले दायित्व पूरा नगर्दा समस्या जेलिएको छ ।’ उनले नेपालीले खाडीमा सस्तो पाखुरी बेच्नुपरेको बाध्यता किताबमा पाएको बताए ।
लेखक कार्कीले कतार बसेर नेपालीका कथा लेख्दा कुनै पनि बेला देश निकालामा परिने मनस्थितिमा पुगेको स्मरण गर्दै पुस्तकमा आफूले देखे, भोगेका नेपालीको यथार्थ कथा र बेथा समेटेको बताए ।
