आत्महत्या समाधान होइन बरु ब्यबधान हो
निश्चल काउचा
आगामी असोज २ र ३ गते हुन् गईरहेका छैठौ कोरियन परीक्षाका लागि ५१ हजार ३ सय परीक्षार्थी तयारीमा जुटेका छन् | उत्पादनमुलक क्षेत्रमा ४ हजार ९ सय र कृषि तथा पशुपालन क्षेत्रका लागि २ हजार २ सय गरि जम्मा ७ हजार १ सय जनाको कोटा छुट्टाईएको छ | निर्धारित कोटा भन्दा ७ गुणा बढीले आवेदन फारम भरेर परिक्षाको तयारीमा लागि रहदा यता कोरिया भने दिनानुदिन ज्यान गुमाउने नेपालीको संख्या बढदो छ |
पछिल्लो महिना मात्र ताप्लेजुङका मोतिलाल आङबुहाङ लिम्बु राति सुतेका उनि सुतेका सुत्यै भए | उनको मृत्यु हृदयघातवाट भएको प्रहरीले जनाएको छ | बाग्लुङ -बिहुका तेजराज कडेल (२९) र कास्की – लेखानाथ -४ का रामहरि बरालले आफै पासो लागएर आत्महत्या गरे | संखुवासभाका सन्तवीर राईले हस्पिटलको सैयामा नै मृत्युवरण गरे | उनि फोक्सोका बिरामी थिए | काम गर्ने क्रममा आल्मुनियमको ट्याङकी बिष्फोट हुदा दाङ – रामपुरका अतिउल्लाह खानको घटनास्थलमै र बारा – हरैया नयाबस्तीका हरि सुवेदीको उपचारको क्रममा हस्पिटलमा मृत्यु भयो |
माथिका पात्रहरु उदाहरण मात्र हुन् | २०१५ मा मात्र ९ जनाले ज्यान गुमाईसकेका छन् | सन् २००७ मा कोरियामा नेपाली दुतावास खुलेपछि ८० जनाको हाराहारीमा नेपालीले ज्यान गुमाएको तथ्यांक भेटिन्छ |
पछिल्लो समयमा नेपाली युवा माझ निकै आकर्षक गन्तव्यको रुपमा परिचित कोरियामा हाल २८ हजार नेपाली कार्यरत छन् |
मासिक एक लाख भन्दा बदि कमाई हुने ठाँउमा किन नेपालीले आत्महत्या गर्दै छन् त ? समस्या समाधानको उपायहरु के-के हुन् त सम्वन्धित निकायको यतातिर ध्यान जान जरुरी छ | २०१२ को सेप्टेम्वरमा नेपाली दुतावासले नेपालीको मृत्युको कारण बारे अध्ययन गर्न कोरियन नागरिक पार्किसोनको अध्यक्षता ५ सदस्यीय अध्ययन समिति गठन समेत गरेको थियो | सो समितिले २०१३ को डिसेम्वरमा आफ्नो प्रतिवेदन दुतावासलाई बुझाएको थियो |
सोहि समिति सदस्य कृष्ण राईले सम्बन्धित निकायले उक्त प्रतिवेदनको सुझाव कार्यन्यन नगरेको बताउदै कोरियामा हुने मृत्युका कारण खोल्दै नेपालमा भाषा परिक्षा अनिबार्य पास गर्नुपर्ने भए पनि नेपालमा सिकाईने भाषा यहाँको लोकल टङसंग नमिल्ने र बिदेशी कामदार ल्याउने साना तथा मझौला कम्पनिका मालिकहरु त्यति शिक्षित नहुने हुदा पनि समस्या उत्पन्न हुने गरेको बताए |
त्यस्तै गरि अध्ययन समितिका अर्का सदस्य डा. देवी बस्नेतले पनि कोरियाका कम्पनि मालिकहरुलाई मजदुरलाइ कसरी काममा लगाउने भन्ने ज्ञान नै नभएकोले कम्पनि मालिकलाई कसरी मजदुरहरुलाई काम लगाउनु पर्छ भनेर तालिम दिनु पर्ने र तालिम गरेको सर्टिफिकेट नहुदासम्म सरकारले कामदार नदिने हो भने ५० प्रतिशत समस्या समाधान हुने ठोकुवा गर्दै प्राय नेपालीले कोरिया प्रवेश गरेको पहिलो वर्षमा नै मृत्यवरण गरिरहेको घटना धेरै भएको सुनाए | नेपालवाट कोरिया आईसके पछि भाषा , खानाका समस्या लगायत कम्पनीमा सुरुका दिनहरुमा |
छिटो – छिटो काम गर्नु पर्ने र कोरियनहरु कडा मिजासका हुने हुदा डिप्रेसनको बिरामी हुन् पुग्ने र विभिन्न रोगका सिकार हुन् पुग्ने हुदा कतिले आत्महत्या बाटो रोजेको बताउदै समस्या समाधानको लागि नेपाल सरकारले नेपालमा उचित तालिमको ब्यबस्था गर्नु पर्ने सुझाव दिए |
प्रवासी मजदुर संघका अध्यक्ष उदय राईले अहिलेको ईपिएस प्रणाली हटाएर वर्क परमिट सिस्टम लागु पर्ने जोड दिदैं अहिलेको प्रणालीमा सबै हक , अधिकार कम्पनीको मालिकमा निहित भएको हुदा पनि प्रवासी मजदुरहरुले अनेक समस्या झेल्नु परेको बताउदै कोरियाको काम भनेको डर्टी , डिफिकल्ट , डेन्जर नै भएको हुदा नेपालवाट आउदा नै त्यस्तै खालको मनस्थिति बनाएर आउन आग्रह गर्दै नेपाल सरकारले मनोबैज्ञानिक र शारीरिक तालिमको व्यवस्था गरेमा आउदा दिनहरुमा नेपालीको मृत्यु क्रम घटेर जाने आकलन गरे |
आत्महत्या समस्याको समाधान नभएर व्यवधान मात्र हो | कोरियामा रहेका सदस्यप्रति परिवारले ठुलो आशा र भरोशा गरेका हुन्छन | कोरियामा कमाएर पढाएको छोराछोरी भाइबहिनी नेपाललाई आवश्यक पर्ने दक्ष जनशक्ति हुनसक्छन | अझ कोरियामा सिकेको प्राबिधिक,ब्यबसायिक,सामाजिक ज्ञानहरुको धेरै आवश्यकता नेपालमा रहेको छ | त्यसैले क्षणिक मानसिक आवेगमा आएर जिबनलीला समाप्त गर्ने सोच गर्नु हुदैन | तनाबको सहि ब्यबस्थापन गर्दै कलात्मक जिबनशैली अपनाउनु उत्तम हुन्छ |
