काेरियामा अात्महत्याको कारण र समाधान
सज्जन कुमार सिंह
जीवन चलाउने सन्दर्भमा समस्यासंग भागेर सर्वश्रेष्ठ प्राणि मान्छेले अात्महत्या गर्छ । तर संसारमा मान्छे बाहेकका कुनै अन्य सजिव प्राणि कसैले पनि अाफैले अाफ्नाे हत्या गर्दैनन् । त्यसैले अन्य प्राणिबाट मान्छेले सिक्नु पर्नेभाे । अात्महत्या नगर्न । जन्मेपछि एक दिन मरिन्छ नै तर किन मर्न हतार गर्छन मान्छे ? किन हतार गर्छन पासाे लाउन मान्छे? कैयाै पटक दिमाग खियाउन बाध्य पार्छ मलाइ । धेरैले साेध्छन याे प्रश्न, जाे जिन्दगीका दु:खका कठिन पहाड छिचाेल्दै दु:खसंग अामने सामने जीवन चलाइरहेछन ।
जन्म एउटा दुर्घटना हाे र मृत्यु पनि एउटा दुर्घटना हाे । यी चिज दुवै हाम्राे बशमा भएका चिज हाेईनन् । तै पनि जन्मे देखि हरेक प्राणि बाच्नका लागि संघर्ष गरिरहेका नै हुन्छन । त्यसैले त भनिएकाे हाेला जीवन संघर्षकाे अर्काे नाम हाे ।जीवन हर माेडहरुमा संघर्ष गर्ने गाेरेटाे खनेर हिड्छ । हरेक मान्छे कठिनतासंग पाैठेजोडी खेल्दै मृत्युसंग जित हासिल गर्न खाेजिरहेका हुन्छाै । मृत्यु नै यस्ताे चिज हाे जसबाट हामी सबैभन्दा बढि डराउछाै त सबैले स्विकार गर्छाै । स्वभाविक रुपमा बाच्ने प्रयत्न गर्दा गर्दै पनि मान्छे मरिरहेका छन । मृत्यु एक सत्य हाे तर अात्महत्या एक कायरता हाे | एक पटक मात्र पाइने अमुल्य जिन्दगीकाे अवमुल्यन हाे । समस्याबाट भाग्नु भनेकाे समस्याले लखट्नु हाे ।
हाम्राे शरिरकाे परिस्थितिक प्रणाली र जिवित रहन सक्ने क्षमता रहने बेलासम्म हामी अन्तिम श्वास फेरिरहन्छाै । हामी सकेसम्म बाच्न चाहन्छाै । मेडिकल साइन्सकाे भाषामा भन्दा शरिरले अाफ्नाे बाच्नका लागि गर्नुपर्ने कार्य क्षमता गुमाउछ बाच्ने अनुकुलता मिल्दैन अनि हामी मर्छाै । दुर्घटना र राेग लागेर उपचार गर्दा गर्दै ,प्रयास गर्दा गर्दै मर्नु अनि उमेर पुगेर बिज्ञानले प्राप्त गरेकाे उपलब्धि प्रयाेग गर्दागर्दै मृत्यु हुनु स्वभाविक हाे । तर ज्यानमा प्राण र श्वास रहने बेलासम्म यसलाइ अाफैले राेकेर अाफैले अन्त्य गर्ने वा अाफैले मृत्यु राेज्न विभिन्न विधि अपनाउने ,अाफैले प्राण त्याग गर्ने प्रकृया अात्म हत्या हाे , जुन दिनानुदिन बढिरहेकाे छ ।
केही समय यता दक्षिण काेरिया नेपालीहरुकाे राेजगारिकाे लागि राेजाईमा पर्ने एक गन्तव्य बनिरहेकाे छ । इपिएस प्रणाली सुरु भएपछि सहज र कम लगानिमा कमाइ राम्राे हुने भएपछि धेरै नेपाली युवा काेरिया अाइरहेका छन । अहिलेसम्म झण्डै तीस हजारकाे संख्यामा नेपालीहरु काेरियामा कार्यरत छन । उता इपिएस पिडितले काेरियाकाे सपना साचेर अान्दाेलन गरिरहेका छन | गजबकाे लर्काे छ काेरिया अाउन चाहनेकाे तर दुखद पक्ष दिनानुदिन काेरियाबाट नेपाली युवाका लासहरु नेपाल गइरहेछन । मर्न त नेपाल बसेका पनि मरेका छन तर विदेशमा अाएर मर्नु केही फरक बन्दाेरहेछ ।
काेरिया अाउन चाहनेकाे लर्काे जति लामाे छ । काेरियाकाे दु:खमा पिडाका सुस्केरा निकाल्नेकाे लर्काे पनि लामै छ । एउटा सत्य केहाे भने काेरियामा कठिन फलामघाेट्ने ,गिटि,ढुंगा उचाल्ने प्लास्टिक पगाल्ने ,फलाम र अाल्मुनियमका ४२ सय डिग्रिकाे भट्टिमा पग्लिने , अान्द्रा नै फर्कने गरि गन्हाउने हानिकारक ,केमिकल र रंगहरुमा पाैडेने,-३५ डिग्रिमा खेतवारिमा काम गर्ने हाे र यसकाे अलवा लाखकाे बिटा छाप्ने पनि हाे ।काेरियामा कठिन काममा पसिना नबगाएसम्म लाख छाप्ने सपना असम्भव छ । अझै भाषिक समस्या हाेम सिक र स्वास्थ्य समस्या , काममा पर्ने चाप, यातना चाहिँ लाख फल्ने रुखका हागा हागा हुन यी हागाहरुमा रनबन घुमेर मात्र त्याे लाख हाता पर्छ । त्यहि हागाहरु चाल्न नसक्नेहरु अात्महत्या गर्छन र अाफैमा नैराश्याको जीवन बाच्न बाध्य हुन्छन ।
काेरियन भाषा परिक्षा पास गरेर काेरिया अाउने धेरै जसाे बिद्यार्थी छन । एसएलसी ,अाइ ,स्नातक मात्र हाेइन डिग्रि फुलि लागेका जुझारु युवा जनशक्ति काेरियामा निकै तल्लाे स्तरकाे काम गरिरहेका छन । एक अर्थमा ,याे बाध्यता हाे भने अर्काे अर्थमा अबसर र खुसीको कुरा पनि भएको छ किनकि यहि राेजगारकाे लागि मरिमेट्नेमा हामी जस्ता लाखाै युवा पर्छाै । हामी यहाँ हाम फालेर अाएका छाै । यहाँ दुख गरेर धेरैकाे घर परिवारमा खुसी पलाएकाे छ । देशलाई अार्थिक रुपमा ठुलाे याेगदान पुगेकाे छ ।यहाँकाे पसिनाले नया खुसिका छाना चुलिएका छन नेपालतिर ।
अार्थिक मजबुत नहुनु,र स्वदेशमै राेजगारि नपाउनु र धेरै कमाउने साेचले सबै जसाे हामी काम,क्षमता र इच्छा म्याच नहुदा नहुदै पनि काेरियामा अाएका छाै र जाेखिम र कठिनाइ माेल्न तयार छाै । तर पछिल्ला दिनहरुमा काेरियामा अाकस्मिक मृत्यु र अात्महत्याले नया खाले तरंग र चिन्ता पैदा गरिदिएकाे छ ,यसले बुढि मरि भन्दा पनि काल पल्कियाे भन्ने डर बढेकाे छ । यसै बिषयमा केहि छलफल गर्न चाहन्छु ।
किन बढ्दै छ अात्महत्या काेरियामा ?
गत शनिबार अाकाशमा जुन अस्ताउन नपाउदै बागलुङ बिहुका एकजना युवा अस्ताउन पुगे । त्रिबिबाट गणितमा एम ए डिग्रि उपाधि हासिल गरेका तेजराज कडेलले काठमाण्डाैका केही उच्च माविमा केही बर्ष अध्यापन गराएकाे पनि उनका दाजुले जानकारि दिए । जाे अाठ महिना अगाडि मात्र काेरिया अाएका थिए । २९ बर्षकाे उमेरमा एउटा शिक्षित उर्जावान युवा अाफैले काम गर्ने कम्पनीकाे फलाममा पासो लगाएर प्राण त्याग गर्नु जति चिन्ताकाे बिषय हाे , देशमा उच्च शिक्षा हासिल गरेर दस हजारकाे जागिर पाउन नसक्नु अझै बढि दुखकाे बिषय हाे । काेरियामा अात्महत्या गरि ज्यान गुमाउनेको संख्या दिनानुदिन बढि रहेको छ । याे बिचमा पाेखराका बराल साथी, मोरङ बेलबारी- का, सुरेश नेपालले झुण्डिएर आत्महत्या गरे ,झापा – धुलाबारीका छबिलाल भण्डारी र खोटाङ -मौवाबोटका जयकुमार राईले पनि झुण्डिएर आत्महत्या गरेका थिए । सन २००७ मा नेपाल दुताबास स्थापना भए पछि हालसम्म ७५ जना नेपालीले ज्यान गुमाई सकेका छन । जस मध्ये आत्महत्या गर्नेको संख्या २८ पुगेको छ |उनिहरुकाे अात्महत्या झट्ट देख्दा नितान्त व्यत्तिगत देखिए पनि पछिल्लाे चरणाा बढ्दै गएका अात्महत्या र अाकस्मिक मृत्युको घटनाले काेरियाका नेपाली,काेरियन सरकार ,राेजगारदाता र नेपाल भएका परिवारजनलाइ ठुलाे समस्या र पीर खडा हुदै गएकाे छ । अाात्महत्या गर्नु कायरता हाे जसलाइ समर्थन गर्न मिल्दैन तर अात्महत्या गर्नुका पछाडिका कारण चाहिँ समर्थनका बिषय हुन । किन,के,कसरी गरिदै छ त्यि कारण पत्ता लगाइ समाधानमा जानूकाे बिकल्प छैन ।
कुनै पनि ब्यक्तिकाे अात्महत्या हुनुमा ब्यक्तिगत कारणले बढि भुमिका खेलेकाे हुन्छ । तर उसकाे अात्महत्यामा अन्य बाह्य कारण उसकाे व्यक्तिगत कारणमा जाेडिन्छ । त्यी सामस्याहरु हाम्रा पनि साझा समस्या हुनसक्छन ।काेरियामा पसिना बगाइ,कठिन काम गरि सुनाैलाे जीवनकाे जग हाल्ने,अाफ्ना लालाबाला पाल्ने अभिलाषाका साथ पसिनासंग सपना साट्ने अाम नेपाली युवाहरु अाफ्नाे पढाइ र क्षमता भन्दा निकै तल्लाे र कठिन काम गर्न बाध्य छन यसाे गर्दा काेहि खुसि छैनन । त्यस्तै एक थिए तेजराज ,जाे डिग्रिकाे सर्टिफिकेट लगेजमा थुनेर बालुवामा जीवन खाेजिरहेका थिए ,गिट्टिमा अाफ्नाे याेग्यता खाेजिरहेका थिए । अाज उनिमात्र हाेइन डिग्रि ,स्नातक उत्तिर्ण विद्यार्थी अरबमा भेडा,उट डुलाइरहेका छन । उनिहरुले पढेकाे पढाइ र याेग्यता बालुवा मै मिसिएकाे छ । अात्महत्या गरिएकाे भनिएका तेजराजमात्र पासाे लगाएका छैनन ,उनिसंगै त्रिभुवन बिश्वविद्यालयले दिएकाे उपाधि र प्राप्त सर्टिफिकेटले पनि अात्म हत्या गरेकाे छ । नेपाली राजनिति र उच्च शिक्षा हासिल गरेर पनि पाच हजारकाे जागिर दिन नसक्ने नेपाल सरकारले अात्महत्या गरिरहेकाे छ । हाम्राे स्वाभिमानले अात्महत्या गरेकाे छ। यसमा सरकारले ब्यवस्था गर्न नसक्नु एउटा र स्वंय व्यक्तिले पनि देशमा अात्मनिर्भर हुने प्रयत्न नगरि विदेश पैसाे टिप्न भाग्नु अर्का कारण । संघर्ष गर्नेले नेपालमा पनि राम्राे गरिरहेका छन ।
शनिवार काम नभएकाेले अलि ढिला सम्म सुत्ने बानि भएकाे भएर पनि हाेला म करिव दस बजे सम्म सुतेछु । यसाे ब्युझिएर माेबाइल अन गरेकाे बागलुङ सम्पर्क समितिका अध्यक्ष याम सरले कल गर्नुभएकाे रहेछ ।निदाएकाेले थाहा पाएनछु । उहाले म ब्युझिदा फेरि कल गर्नु भाे अनि ,तेजराज जिकाे मृत शरीर फेला भएकाे खबर दिनु भाे । अाेछ्यानमा निद्राबाट ब्युझिदा अाएकाे पहिलाे कलमा मृत्युकाे खबर ,निकै खिन्न भए अनि यताउता बुझ्न थालियाे र उहाकाे कम्पनिमा जाने कुरा भाे रुमबाट निस्किए राति दाेङ्देमुनमा बसि बिहानै थेगु जाने कुरा थियाे । दुताबासका श्रमसहचारि अनिल गुरुङसंगै जाने कुरा भए पनि हामी अलि ढिलाे ८ बजे मात्र म र समितिका सदस्य साेमनाथ शर्मा अाचार्य द्रुत गतिकाे रेल मार्फत मृतक कडेलकाे कम्पनीतिर लागेका थियाै । हामी भन्दा पहिलै अनिल गुरुङ सर पुगिसक्नु भएकाे थियाे । दाेङ थेगुबाट पन्ध्र मिनेट ट्याक्सि र सबु टर्मिनलबाट हामी बस चढि एक घण्टा २० मिनेट पश्चात् सिन्बानमा झर्याै ।जहाँ मृतक कडेलकाे कम्पनी थियाे ।
हामीलाई लाेकराज भट्ट ( मृतक कडेलकाे कम्पनीमा काम गर्ने नेपाली साथी ) ले कम्पनि सम्म लगेर घटना स्थल देखाईदिनु भयाे । कम्पनी र बस्ने काेठा कम्पनी परिसरमै ,रहेछ । भट्ट जिले सुरुमै हामीलाइ तेजराजजी बस्ने काेठा देखाईदिनु भयाे | जहाँ ढाेका नेर एउटा लगेज थियाे जसमा मृतक कडेलका कपडा र सामान सहचारी अनिल सरले प्याक गरिदिनु भएकाे रहेछ । एउटा सन्नाटा र पीडा झन्किरहेकाे थियाे त्याे बाताबरणमा । कताकता हराउन पुगे त्याे लगेज जहाँ मृतककाे कपडाहरु प्याक भएका थिए तयी कपडामा डेड बर्षकाे छाेरा र भर्खरै नया जीवन सुरु गरेकि जीवन संगिनि अनि बुढि अामाले अाफ्नाे बाबा,श्रीमान र छाेराकाे स्पर्श खाेज्ने छन ,झम्टिने छन,रुने छन एउटा निर्जिव लगेजमा पनि संझना थुनिदाे हाे ।
टिनले छाएकाे बस्ने ठाउँ अगाडि पछाडि गरेर चार वटा काेठा रहेछन । अगाडि कम्पनि काे ख्याजाङ र पछिल्ला दुइटा काेठामा नेपाली कामदार बस्नुहुदाे ,रहेछ । सुवास तामाङ टाेलिनेता नेपालबाट अाएकाे (पाच बर्ष), लाेकनाथ भट्ट (दुइ बर्ष) र जंग शाह (दुइबर्ष) संगै बस्नुहुदाे रहेछ । अाठ महिना अघि अाएका तेजराज र उनीसंगै अाएका अन्य दुइ साथी गरि तीन जना अर्काे रुममा बस्ने गरेकाे थाहा पाए । नेपालबाट अाएकाे केही महिना मै तेजराज संगै अाएका भाेजपुरका तामाङ थरका एक साथी काम गर्दै गर्दा फितामा बेरिएर कुम देखि नै हात काटिएकाे रहेछ उनकेा हाल थेगुकै एक अस्पतालमा उपचार भरहेकाे रहेछ । सुरुमै याे घटना घट्नु पनि मानसिक रुपमा कमजाेर बनाउने एउटा कारण बनेकाे हुनसक्ने देखिन्छ ।
उनकाे हात काटिए पछि दल बहादुर थापा र तेजराज दुइजना एउटै काेठामा बस्न थालेका रहेछन । हात काटिएका तामाङ छुटेकाे केहि समयपछि थापा पनि कम्पनी छाडेर अन्यत्र गएपछि तृजराज एक्लै काेठामा बस्न थालेका रहेछन । पुराना तीन जना साथीहरुसंगै काम गर्ने भए पनि उनी खासै घुलमिल नहुने,मनकाे कुरा नखाेल्ने उनकाे बानि बारे लाेकनाथ भट्टबाट थाहा भाे । अाठ महिनाकाे बिचमा जम्मा जम्मि एक हजार शब्द पनि नबाेलेकाे भट्टजी भन्दै थिए । नितान्त एक्लाेपनाा रमाउने दिनहु जसाे काममा ब्यस्त हुनु,कमजाेर शारिरिक अबस्थाले गर्दा काममा त्यति धेरै कुशलता देखाउन नसक्नु उनका समिस्या देखिए । काम राम्ररी गर्न नसक्दा अात्मग्लानी हुनु काेरियनहरु ,अाफ्नै साथी बिचमा पनि अाफुलाइ कमजाेर ठान्नु अनि अाफ्नाे उद्देश्यसंग काम म्याच नहुनु प्रष्ट देखियाे । उनी बालुकाे थुप्राे नजिक धुवा धुलाेमा दिनदिनै काम गर्थे । उनले नेपालमा पढाएर कमाउने १ बर्षकाे तलब महिनामा कमाउथे । गत महिनामात्र उनले काेरियन चाैबिस लाख नेपाली झण्डै ३ लाख ३० हजार कमाए । तर पैसा मात्र मान्छेकाे सन्तुष्टि ,रहेनछ ।
विशेष गरेर कम्पनिमा राम्ररी काम गर्न नसक्ने र साथीभाइबीच सम्बन्ध राम्राे नभएका धेरै जना नेपालीहरु काममा खुसी हुन सक्दैनन । भने कतिपय नेपालीहरु बिच मै पनि साहुसंग र अन्य काेरियनसंग राम्राे बन्न अाफ्नै साथीहरुलाइ नचाइदाे पाराले पेलिरहेका हुन्छन र एक्लाइरहेका हुन्छन ,जसकाे सामान्य कारणले पनि कुनै व्यक्तिमा गहिराे पीडा जन्मिन्छ । साथीवाट एक्लाे हुने ,एकान्त मन पार्ने जस्ता लक्षण देखाउछन अनि जीवन नै निराशा बन्छ र खराव निर्णय लिन पुग्छन । कम्पनिकाे काम सजिलाे र कुनै त्यस्ताे मानसिक रुपमा तनाव दिने गालि गर्ने अबस्था थिएन भनिए पनि याे काेरियामा सबैले कुनै न कुनै रुपमा भाेग्नै पर्ने हुन्छ याे वा त्याे वहानामा । केहि मानवअधिकारवादि संस्थाकाे सर्वेक्षणले पनि यातना र गालि गलाैज बारे रिपाेर्ट तयार पारि अबस्था नाजुक रहेकाे विवरण सार्वजनिक गरेका थिए ।
उनकाे काेठामा ठुला ठुला किताब थिए । संगै काम गर्ने सहपाठीका अनुसार उनी प्राय पढिरहन्थे ।जापान,अस्ट्रेलिया जाने त कहिले विद्यार्थी भिषा बनाउने समेत भन्ने गरेकाे थाहा भयाे ।उनिसंगै क्याम्पस पढेका खगराज शर्माले एउटा स्मरण गरेका थिए जतिबेला अन्य साथिहरु ३५ नम्बर लिए, पास हुदा तेजराजले भन्ने गर्थेरे ,जम्मा ३५ ल्याएर पास भए भनेर पिर नगर्नु साथी फेल हुने अन्य विद्यार्थीलाई हेरेर चित्त बुझाउनु ,जिवनसंग हार खाने हाेईन । यस्ताे भन्ने तेजराज कसरी अात्महत्या गरे खगराज जिले फेसबुकमा लेखेका छन । अाखिर मान्छे सेकेण्डमा कुन निर्णय गर्छ त्याे बुझ्न सकिन्न । प्रहरी रिपाेर्ट र पाेस्टमार्टमले पनि उनकाे अात्महत्या भएकाे देखाएकाे दुताबासले जनायाे ।तर उनकाे अात्महत्या बारे कुनै सुसाइट नाेट फेला परेन ।तर पाेखराकाे बराल साथीले लामाे सुसाइट नाेट लेखी अात्म हत्या गरेका थिए र प्राय अात्महत्या गर्नेले सुसाइड नाेट लेख्ने गरेकाे पाइन्छ । अाफ्नाे पढाइ र क्षमता अनुसारकाे काम नहुनु ,साेचेकाे काेरिया र यथार्थमा फरक हुनु,सुरुकाे एक बर्षमा यहाकाे वातावरण,भाषा बारे अनविज्ञ हुनु, ,साथीहरुसंग घुलमेल गरि रमाउन नसक्नु,घर परिवार समाजमा कम लगानि भएकाे र कम कमाई भएकाे ठाउलाई राम्राे दृष्टिकाेणले नहेर्नु , पारिवारिक भित्री कारणहरु नै अात्महत्यालाई उर्जा दिने कारक बने । काम धेरै गर्ने अाराम गर्ने समय नहुने,पैसा पैसा भन्दा भन्दै र साथीले यति कमायाे र उति कमायाे भन्ने चिन्तामा स्वास्थ्य कै ख्याल नगर्ने जस्ता मुख्य कारण अात्महत्यालाइ बढाउ दिने कारणमा पर्छन ।किनकि एउटा भनाइ छ ,मान्छे अाफ्नाे दुर्गतिमा भन्दा अर्काकाे उन्नतिमा बढि जल्ने गर्दछ ।
काेरियामा अात्म हत्या गर्नेले अधिकांस एक बर्ष भित्रमा गरेकाे पाइयाे । केही व्यक्तिहरु अनैतिक खुल्ला याैन सम्बन्धका कारण याैन,एड्स राेगकाे त्रासले पनि भयावित भएका धेरै घटना पाईएकाे छ । भने अन्य कारणमा ,बढि मधिरा पान अब्यवस्थित बसाइ, नेपालमा परिवारकाे याद वैवाहिक सम्बन्ध नराम्राे , केहि बढि अान्तरिक कारण भएकाे पाइयाे।
समाधान के त ?
अात्महत्या एकराेग नै हाे तर यसलाइ ट्यावलेट खाएर निकाे पार्न सकिँदैन,यसलाइ खुसीले जित्न र निकाे पार्न सकिन्छ । असम्भवमा पनि सम्भव खाेजीसमस्यासंग नभागी जुधेर त्यसमा सन्तुष्टि गर्न सिक्ने कला अाबश्यक छ । तर काेरियामा रहेका उल्लेखित कारण समाधान गर्न सकियाे भने समस्या केही कमि गर्न सकिन्छ । नेपालबाट अाउदा मानसिक रुपमा सबल बन्न तालिम दिई परिपक्क बनाउने पहिलाे जिम्मेवारी हाे । श्रम गर्न र समस्यासंग जुध्न नसक्ने काेरिया श्रम गर्न नअाएकै बेश,भाषा तथा शारिरक रुपमा सक्षम र ढृद संकल्प अनि साथीभाइसंग घुलमिल हुनुसक्नु पर्ने गुण अाबश्यक छ । अाफुमा भएकाे समस्या बाहिर लिइ समाधानमा लानुपर्ने देखियाे । काममा बढि ब्यस्त हुदा समय व्यवस्थापन र स्वास्थ्य प्रतिकाे हेलचेक्राइ अनि त्यससंगै चढ्ने तनाब व्यवस्थापन बारे विचार पुराउनु पर्छ , दुतावास र जिल्लै , व्यक्ति पिच्छे खुलेकाे छाप्रे संस्थाले पनि विभिन्न कार्यक्रम संचालन गर्नु पर्ने देखिन्छ । भने समय समयमा जमघट ,रमाइलाे दुखसुख बाडि मन हल्का पार्न सकिन्छ | त्येा भन्दा पनि बढि सरकारले देश मै राेजगारि सिर्जना गर्ने,कम व्याजमा ऋण कार्यक्रम दिन र त्रिविकाे मास्टर डिग्रि फलाममा पासाे लगाउने अबस्था सिर्जना नगर्न साेच्नु पर्ने बेला भयाे । देश काे माटाेमा एक गाँस खाएर परिवार संग खुसि साट्न सकिने वातावरण सिर्जना गर्न हामी सबैकाे भुमिका महत्वपुर्ण छ ।
काेरियाकाे फलाममा अात्महत्या गर्न बाध्य त्रिविकाे मास्टर डिग्रिलाइ समवेदना ।
