प्लेटोनिक लव

प्रेम दिवसको चर्चा गर्दा हामी सेंट भ्यालेन्टाईनलाई मात्र सम्झन्छौ । उसैको नाममा भ्यालेन्टाईन डे मनाउने गर्छौ । यो प्रेम वासना र शारीरिक प्रेम हो । यो भन्दा टाढा रहेर वासना र शारीरिक सम्बन्ध विनाको प्रेम पनि हुने गर्छ । केवल भावनात्मक र आत्मिय प्रेम जसलाई प्लेटोनिक लव भनिन्छ ।

ग्रिक दार्शनिक प्लेटो जसको नामबाट यो प्रेमलाई प्लेटोनिक लव भनिन्छ । यसको प्रादुर्भाव वा परिकल्पना गर्ने पनि प्लेटो नै हुन । यहि कारण उनको धेरै आलोचना पनि भयो । अहिले पनि कसैले प्लेटोनिक लवको चर्चा गरेमा आलोचना गर्नेको संख्या मनग्य हुनेछ ।

“प्लेटोनिक लव”को चर्चा गर्दा भारतका महान कवि एवं नोवल पुरस्कार बिजेता रवीन्द्रनाथ टैगोरको गोप्य प्रेमको चर्चा आउँछ । उनको जीवनकालमा धेरैले थाहा पाउनै सकेनन् उनको कसैसंग प्लेटोनिक लव थियो भनेर । अर्जेन्टिनी लेखिका विक्टोरिया ओकेम्पो केवल २६ वर्षकी थिई जबकि टैगोर ६३ पुगि सकेको थियो । दुई बिच लामो समय “प्लेटोनिक लव” चल्यो । धेरै कविता टैगोरले उनको लागी कोरे । उनिहरुको प्रेम सम्बन्धको कथामा आधारित चलचित्र “Thinking of Him” हालै मात्र बनेपछि यो प्रेमकथाको चर्चा चल्यो ।

यसरी नै भारतीय शायर साहीर लुधियानवी र अमृता प्रितमको “प्लेटोनिक लव” धेरैले थाहा पाए । अमृताले चित्रकार ईमरोजसंग बिबाह गरे तर साहीर आजन्म अबिबाहित रहे र संसारबाट बिदा लिए ।

लता मंगेशकरको प्रेम भारतीय क्रिकेट खेलाडी एवं वीसिसिआई का पूर्व अध्यक्ष राज सिंह डूंगरपुरसंग रह्यो । न त लताले कहिल्यै बिबाह गरे न त डूंगरपुरले नै बिबाह गरे ।

यि सबै भावनात्मक प्रेम प्लेटोनिक लव हुन् । जीवनमा प्रेम अपरिहार्य छ । बिबाहित पुरुष वा महिला पनि तेश्रो ब्यक्तिसंगको प्रेम सम्बन्धमा हुने गर्छ । यदि भावनात्मक वासनारहित प्रेम सम्बन्ध छ भने यसले प्रेमको उच्चता प्राप्त गर्छ । यसर्थ यसलाई बौद्धिक प्रेम भनिन्छ । यदि यो तेश्रो प्रेम शारीरिक प्रेममा पुग्छ वा वासनामा डुब्छ भने यसले कलह निम्त्याउँछ, परिवारलाई छुटाउँछ ।