समाजसेवी जुनुलाई कोरियाको सम्मान
बाला राई
व्यस्त सहर कोरिया, समयको गतिसँगै पाइला चाल्न खप्पिस यहाँका बासिन्दाहरु । यहि भिडमा हजारौं नेपालीहरु पनि मेशिनको पाटपुर्जासँगै व्यस्त रहन्छन् दिनरात । यिनै व्यस्तताभित्र अलिकति समय निकालेर अनेकौं दुःख कष्ट र समस्यामा अल्झिएका नेपालीहरुको सेवामा लाग्ने सहयोगी मन र समाजसेवी भावनाका धनी नेपालीहरु पनि प्रसस्तै भेटिन्छन् यहाँ । प्रवासी भूमिमा आपतविपतमा परेकालाई सहयोग गर्नु भन्दा पुण्य काम अरु के नै हुन सक्छ र । हो, यस्तै तन मन र निश्वार्थ भावनाले लामो समयदेखि सामाजिक कार्यमा लाग्दै आएकी नेपाली चेलीलाई हालै कोरियन सरकारले मानार्थ नागरिकता प्रदान गरेर उच्चसम्मान गरेको छ । कोरियामा रहेर नेपाली समुदायबिच पुर्याएको विशेष योगदानको कदर गर्दै नेपाली चेली जुनु गुरुङलाई कोरियन सरकारले मानार्थ नागरिकता प्रदान गरेको हो ।
सन् २००७ मा व्यापारिक भिषामा दक्षिण कोरिया आएकी जुनुले महिलाका लागि महिला (वुमन फर वुमन) नामक संस्थामार्फत् दुःख पाएका नेपाली चेलीहरुको उद्दार तथा सहयोग गर्दै आएकी छिन् । प्रवासी भूमिमा समस्यामा परेका नेपाली चेलीहरुको सहयोगमा निश्वार्थ भावनाले लाग्दै आएकी जुनु कोरियन सरकारले यसरी आफ्नो कामको मुल्यांकन गर्दै उनलाई गरेको सम्मानप्रति आभार व्यक्त गर्दै भन्छिन्, ‘राम्रो काम गर्नेको एक दिन न एक दिन अवश्य सहि मुल्यांकन हुने रहेछ । बौद्धिकवर्गबाट मेरो कामको कदर गरियो । अझ समाजका लागि केही गर्ने जोश र हौसला मिलेको छ ।’
सानैदेखि सामाजिक कार्यमा संलग्न रहदै आएकी लमजुङकी जुनु गाउँकै विद्यालयबाट एसएलसी सकेर २०५२ सालमा उच्च शिक्षा हासिल गर्न काठमाडौं आइन् । पछि काठमाडौंमै विवाह गरेकी उनले श्रीमानसँग पास्मिना व्यवसाय गर्दै सामाजिक कार्यमा पनि त्यत्तिकै सक्रिय रहिन् । ललितपुरमा बसोबास गर्ने गुरुङ समुदायबिचको समाजिक संस्थामार्फत् आर्थिक संकलन गरेर दुःख पाएका तथा विरामीहरुको सेवामा हरपल लाग्दै आइन् । पास्मिना व्यापारलाई जापानमा समेत पुर्याएका जुनु र उनका श्रीमानले अन्ततः कोरियालाई आफ्नो व्यवसायिक थलोको रुपमा छाने । परिवारसहित कोरियाको राजधानी सोलमा शुभेक्षा रेष्टुरेण्ट र मार्ट संचालन गर्दै आएकी जुनुले अधिकांश समय समाजसेवामै लगाउदै आएकी छिन् ।
सामाजिक क्षेत्रमा लगाव भएकै कारण आफ्नो काम छाडेर समस्यामा परेका दिदीबहिनीहरुको लागि दिनरात नभनी खट्ने जुनु अरुको सेवा गर्न पाउँदा मनमा शान्ति मिल्ने बताउँछिन् । भविष्यमा पनि समाजसेवामा लागि राख्ने जुनु श्रीमानको सहयोग र समर्थनले गर्दा पनि सामाजिक कार्यमा लाग्न सजिलो भएको बताउँछिन् । जुनुसहित केही सक्रिय महिलाहरुको प्रयासमा सन् २०१० मा स्थापित वुमन फर वुमन संस्थाकी संस्थापक उपाध्यक्ष, २०१२ को अध्यक्ष एवं हाल बरिष्ठ सल्लाहकार रहेकी जुनु गैर आवासिय नेपाली संघ (एनआरएन) का वर्तमान उपाध्यक्ष समेत रहेकी छिन् ।
विशेषगरी वैदेशिक रोजगार प्रणाली अन्तर्गत कृषिमा आएका महिला, दलाललाई पैसा तिरेर म्यारिज ब्यूरोबाट कोरियन नागरिकसँग विवाह गरी यहाँ आएर दुःख पाएका, विरामी वा दुर्घटनामा परेर उपचार खर्चको अभावमा परेका नेपाली चेलीहरुको उद्धार तथा सहयोगमा सक्रिय जुनुले संस्थाको अध्यक्ष पदमा रहदा धेरै महिलाहरुलाई उद्धार गर्नुकासाथै पछाडि परेका महिलाहरुको आफैमा सक्षम हुने आत्मविश्वासको विकास गराउने जस्ता काम पनि गरिन् । ‘सुरुमा महिलाहरुलाई भेला गराउन सम्म गाह्रो थियो । अहिले तिनै महिलाहरु नेतृत्व गर्न सक्ने भएका छन् । धेरैले बुझिसकेका छन् । यो पनि ठुलो उपलब्धि हो’, उनी सुनाउछिन् ।
हरेक महिला आफैंमा सक्षम भएर अघि बढनुपर्छ भन्ने धारणा राख्ने जुनु विशेषगरी बैदेसिक रोजगार वा विभिन्न सिलसिलामा विदेश जाने महिलाहरुलाई जानुअघि त्यहाँको बारेमा बुझ्नुकासाथै भाषाको ज्ञान, त्यहाँको रहनसहन र संस्कृतिको ज्ञान लिएर गएमा सहज हुने बताउँछिन् । संस्थामार्फत् संचालित महिला सेल्टरमा अहिले इपिएसबाट कोरिया आएर काम छाडेर कामको खोजीमा रहेका नेपाली चेली र कोरियनसँग विवाह गरि दुःख पाएर बसेकाहरुलाई बस्ने र खाने व्यवस्था रहेको छ । त्यस्तै संस्थाद्धारा निशुल्क स्वास्थ परिक्षण, कोरियन भाषा कक्षा र दिदीबहिनीहरुका लागि सिपमूलक तालिम पनि सञ्चालन भइरहेको छ ।
समाजसेवा गर्नलाई संस्था नै चाहिन्छ भन्नै पक्षमा छैनन् उनी तर एक्लै भन्दा संस्थामार्फत् गरेको कार्य अलि प्रभावकारी देखिन्छ उनको बुझाइमा । दुःखकष्टमा परेका दिदीबहिनीको उद्धार मात्र नभई हरेक महिलाहरुको चेतनास्तरको विकाश गराउने प्रयासमा जुटेकी जुनु भन्छिन्, ‘सबैमा सहयोगी भावना हुनुपर्छ । एकअर्कालाई साह्रोगाह्रो परेको बेला सहयोग गर्नु नै मानव धर्म हो । म कुनै संस्थामा रहे पनि नरहे पनि मेरो अन्तरमनबाट निस्केको समाजसेवाको भावना कायमै रहने छ ।’
